Wat is cognitieve ontwikkeling?

De cognitieve ontwikkeling heeft te maken met leren en denken. Vaak hoor je de term pas als je kind voor het eerst naar school gaat. De cognitieve ontwikkeling begint al in je buik. Als je vier maanden zwanger bent, kan je baby licht en donker onderscheiden. Dit zijn de eerste waarnemingen van je kleine. Een volgende stap die hierbij hoort is de ontwikkeling van zijn verstand. Net als zijn fantasie. Spraak is ook een onderdeel van zijn cognitieve ontwikkeling. 

De reflexen van je baby

Je baby komt ter wereld met verschillende reflexen. Deze noemen we primitieve reflexen. Deze reflexen zorgen ervoor dat je baby kan overleven buiten jouw veilige baarmoeder. 

Het zoek- en zuigreflex

Met het zoek- en zuigreflex gaat je baby op zoek naar melk. Zo weet hij van nature waar hij melk kan vinden. Met behulp van het zuigreflex weet hij ook hoe hij de melk binnen kan krijgen. Een pasgeboren baby gaat met deze reflexen op zoek naar jouw borsten. 

Het grijpreflex

Het grijpreflex is al heel oud. Vroeger klampten baby’s zich vast aan hun moeder als ze gedragen werden. Leg je je vinger in zijn kleine handje, dan zal hij die meteen vastgrijpen. 

Het aangeboren schrikreflex

Je baby heeft ook een aangeboren schrikreflex. Dit reflex waarschuwt hem voor gevaar. Dit schrikreflex wordt ook wel het moro-reflex genoemd. Als je kleine bijvoorbeeld schrikt van een hard geluid, zal hij zijn beide armen en benen wijd gestrekt in de lucht houden. Dit reflex verdwijnt snel na zijn geboorte. 

Van primitieve naar overgangsreflexen

Bijna alle primitieve reflexen verdwijnen bij een leeftijd van drie tot vier maanden. Door zijn [motorische ontwikkeling] rijpen de zenuwbanen en hersenen van je kindje. De onbewuste bewegingen worden vervangen door bewegingen waar je baby controle over heeft. Na de primitieve reflexen volgen de overgangsreflexen. Deze reflexen helpen je kleine bij de volgende stappen in zijn ontwikkeling. Soms verdwijnen de primitieve reflexen niet vanzelf. Het is dan bijvoorbeeld lastig voor je kleine om te leren lopen. Het consultatiebureau houdt de ontwikkeling van je baby in de gaten. Zelf kun je de cognitieve ontwikkeling op verschillende manieren stimuleren.

Van onbewuste naar bewuste handelingen

Vanaf drie maanden worden de handelingen van je baby bewuster. Hij slaat niet meer willekeurig naar zijn speelgoed. Vanaf vier maanden pakt hij dingen op en stopt ze in zijn mond. Je baby leert de wereld kennen door zijn zintuigen te gebruiken. Hij verkent de omgeving door te proeven, voelen, horen, kijken en ruiken. Ook leert je baby door na te doen. Vanaf drie maanden zal je zien dat je kleine teruglacht. Ook gaat je baby klanken nadoen. Doordat zijn motorische vaardigheden beter worden, kan hij steeds meer op ontdekking uit.

Doelgericht handelen en abstract denken

Als je baby zes maanden is, kan hij bedenken wat hij wil doen en dit ook uitvoeren. Dit zijn doelgerichte handelingen. In dezelfde periode of een maand of twee later, maakt jouw kleine een stap richting het abstracte denken. Verstop je zijn speelgoed onder een doek? Dan snapt je kleine dat het speelgoed niet weg is. Dit heet met een mooie term: objectpermanentie. 

De taalontwikkeling van je baby

Ook de taalontwikkeling is onderdeel van de cognitieve vaardigheden van je baby. In het begin kan je kleine alleen huilen. Na bijna twee maanden maakt hij andere geluiden. Hij zal steeds meer verschillende geluiden maken. Vanaf vijf maanden lijkt het alsof jullie hele gesprekken voeren. Je baby maakt geluid en als jij dat ook doet, luistert hij naar je. Daarna gaat hij weer verder met zijn eigen klanken. Vanaf negen maanden kan hij jouw geluiden steeds beter nadoen. Vanaf twaalf maanden begint dit brabbelen steeds meer op taal te lijken. 

Samenhang tussen cognitieve en motorische ontwikkeling van je baby

De cognitieve en motorische ontwikkeling kunnen niet zonder elkaar. Het kruipen van je baby is belangrijk om op latere leeftijd mee te komen op school. Het kruipen bereidt je baby voor op vaardigheden zoals concentreren en leren schrijven. Deze vaardigheden hebben weer te maken met de cognitieve ontwikkeling. Om goed tot kruipen te komen moet je baby eerst leren zitten. Dit is een andere motorische vaardigheid. Vaardigheden zoals zitten en kruipen maken de wereld van je baby groter. Dit helpt je baby bij het waarnemen en het leren over wat hij ziet in zijn omgeving. Dat zijn vaardigheden die weer horen bij de cognitieve ontwikkeling. 

Hoe kun je de cognitieve ontwikkeling van je baby stimuleren?

De cognitieve ontwikkeling van je baby stimuleren doe je op een speelse manier:

• Probeer nieuwe dingen uit en kijk goed naar je kleine. Als het nog te moeilijk is, probeer je iets anders.
• Vanaf de eerste dag tegen je baby praten helpt bij de ontwikkeling van zijn hersenen.
• Voorlezen kan je al vanaf jonge leeftijd doen. Hoe groter je baby is, hoe meer je hem hierbij kunt betrekken.
• Vanaf drie maanden begint je baby voorwerpen vast te pakken en te onderzoeken. Geef hem knisperboeken of speelgoed dat gemaakt is van verschillende soorten materiaal zodat hij hiermee kan spelen.
• Kiekeboe! Gekke gezichten trekken voor de spiegel en kiekeboe spelen vinden kinderen vanaf zeven maanden leuk.
• Is je baby een maand of negen? Zet je baby bij je tijdens het koken en laat hem spelen met de voorraaddozen. Hij ontdekt dat je de dozen kan stapelen. Hij stopt er voorwerpen in en haalt ze er weer uit.

Lees hier alles over de cognitieve ontwikkeling van peuters.

Cognitieve ontwikkeling baby en hulp vragen

Iedere baby ontwikkelt zich op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo. Jij ondersteunt je baby door zijn cognitieve ontwikkeling te stimuleren. Heb je vragen over de cognitieve ontwikkeling van je baby? Stel je vragen gerust tijdens de afspraken bij het consultatiebureau. Ook bij de huisarts kan je terecht met al je vragen en twijfels.